Kayseri de iş hayatı ile ilgili şahsi tecrübelerimi paylaştığım önceki yazılarımda değindiğim en önemli iki nokta şu idi;
1- Kültürel ortamın insan davranışlarına tesiri vardır. Kayseri gibi baskın kültürlü bir şehirde yetişen iş adamları formatı, Kayseri?yi bugün iş hayatında zayıflatmaktadır.
2- Kayseri?de pozitif liderlik ile işletmelerini değişime açık tutan iş adamlarından çok, mevcut durumu stabil hale getirmeye çalışan, bu nedenle de gittikçe zayıflayan, yok olan veya sürekli iş değiştiren işadamları ve işletmelerden oluşan iş dünyası bugünkü gerçeğimizdir. Türkiye?nin ilk sanayi şehrleri arasında olmasına rağmen, bugün o yıllardan kalma 50 yılın üzerinde faaliyet gösteren Türkiye çapında marka olmuş 3 tane firma yoktur.
a) http://www.kar360.com/kayseride-is-kulturu-makale,493.html
b) http://www.kar360.com/kayseri-de-pozitif-kurum-kulturu-olusmaz-makale,491.html
Kayseri sanayisinin bugünkü iş adamı, geçmişten emanet olan ? Kayserili işini bilir! Uyanık Kayserili !? algısı ve imajı üzerinde büyümüştür. Bu imaj bugünün iş adamlarını oluşturan ana kaynaktır. Âdeta bizim nesil bu algı üzerinde büyümüş ve her yerde ?Kayserili cin gibidir, yaş tahtaya basmaz, övünmek gibi olmasın Kayseriliyim !?gibi öngörüleri kabullenmiştir. Bu kabulün bizi taşıdığı noktada ise bugün Denizli?nin 3,5 milyar dolarlık ihracatı, Gaziantep?in 5 milyar dolarlık ihracatına karşılık 1,5 milyar dolarlık ihracat yapan bir şehir durumuna gelmiş bulunuyoruz. Bugün itibari ile şu soruyu soruyoruz; Kayseri Türkiye?nin gerçekten cin gibi insanlarının olduğu bir şehrimiz midir, yoksa her şeyin en ucuzu ve kalitesizini yapan fiyat odaklı çalışmayı ilke edinmiş, taklitten ve kopyalamaktan çekinmeyen Ar-ge?yi arakla getir olarak anlayan Çin?e benzemiş bir şehir midir?
Bence cin fikirli olup bu yüzdenden Çin gibi olduğumuz bir gerçektir. Sanayimiz bugün itibari ile Türkiye de en ucuz imalat yapılan, taklit ve kopyacılığı esas edinmiş ve çok hızlı klonlayarak para kazanan her işi zora sokmayı başaran bir şekilde ilerleyen kolaycı bir yapıya bürünmüştür. Katma değeri yüksek, tasarım ve yenilik odaklı, özgün ürünler ortaya çıkarabilen, marka olabilecek bir ufka sahip, stratejik denecek ürünler üreten sanayii firmaları çok sınırlı ve azdır.
Geleceğin Kayseri?si Türkiye?nin Almanya?sı ya da İtalya?sı olmalıdır. Bunun için yapılabilecekler ise;
1- Kayseri?de uzun ömürlü şirketlerin olmamasının temel nedenleri konusunda araştırmalar yapılmalıdır. Maliyet odaklı üretimin sık sık problemler yaşaması ve bu nedenle iş değiştirmelerin fazla olmasıyla köklü ve uzun ömürlü güçlü firmaların ortaya çıkmaması bir şehir gerçeğidir. Bu yapı şehrin sanayi gelişimini zayıflatmaktadır.
2- Şu anda şirketlerimizi yöneten baskın 1. neslin kültürü olan her şeye hâkim olan merkezi kontrol ile yönetim anlayışından vazgeçilmesini teşvik etme.
3- Kayseri?nin gelecek iş hayatını şekillendirecek şimdiki 2. nesil jenerasyona daha fazla inisiyatif almalarının yolunu açacak şekilde yöneticilik ve liderlik eğitimleri ve deneyimleri imkanını sağlamalı, bu amaçla girişimcilik merkezleri oluşturulmalı.
4- Sanayi ve ticaret konusunda aktif olan sanayi odası, ticaret odası ve diğer meslek oda ve derneklerinde 2. jenerasyonların katıldığı genç sanayi odası, genç ticaret odası gibi kurullar oluşturulmalıdır. Bu oluşumlarda özellikle başarılı olmuş şehrin önde gelen sanayici ve tüccarlarının tecrübe paylaşımları yaptırılmalı böylece etkileşimleri hızlandırmalıyız.
5- Mevcut sanayici ve işadamlarımızın yeni yönetim ve işletme bilgilerini alması ve güncellemesi için çok çok önemli olan Melikşah ve Erciyes Üniversitelerince açılan MBA eğitimlerinin yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. Böylelikle yaklaşık 15-20 yıl süren bir şirketin kurulup büyümesi ve gelişmesi aşamaları tamamlandıktan sonra baş gösteren yönetim kaynaklı sıkıntıların birçoğu hakkında yeni bilgilerle donatılması iş adamları için sağlanmış olur. Batıda bu eğitim programları 1950?li yıllardan beri devam ediyor ve bugünkü gelişmişlik seviyesinin en büyük yapıtaşlarından birini oluşturuyor.
6- Stratejik yönetim, süreç yönetimi, CRM, değişim yönetimi, inovasyon, yıkıcı liderlik vb. gibi yeni yönetim tekniklerinin aktif olarak her yıl birine yoğunlaşılarak şehirde gündem yapılması ve bu konularda çeşitli etkinlikler düzenlenmesi gerekiyor.
7- İnovasyon ve tasarım doğrudan katma değer oluşturmanın en önemli kaynağıdır. Bu kaynağın çalışmasını sağlayan şey ise tasarım ofisleri, dizayn merkezleri ile üniversitelerimizdeki bu alana insan kaynağı sağlayan bölümlerdir. Bu konuda yerel yönetimler şehrin geleceğini ilgilendirdiği için inisiyatif almalı buralardaki tıkanıklıkları giderici etkinlik, planlama ve çözümlere kafa yormalıdır. Bugün İtalya?nın tasarım merkezi olmasında ve dünyadaki trendlerin belirlendiği ülke haline gelmesinde 5 bine yakın faaliyet gösteren tasarım ofisi ile bine yakın bu ofislere eleman sağlayan tasarım ve dizayn akademileri en büyük etkendir.
8- Kayseri?nin hızlanmasını sağlayacak tecrübeli kalifiye elemanların şehre çekilebilmesi Çin kültürel etkinlik alanlarının artırılması gerekir. Kültür sokağı, sergi alanları, tiyatro mekânları, açık hava sinemaları gibi belediyenin yapabileceği yeni açılımlar ve diğer kültürel etkinlikler ve çalışmalar var. Fakat belediyelerin yaptığı etkinlikler genellikle sivil toplum örgütleri ve derneklerle olan yetersiz iletişim nedeniyle tüm şehre duyurulamamakta ve bu çalışmalar istenen sonucu vermemektedir. Belediyelerdeki kendi yapma anlayışı yerine sivil toplum derneklerinin etkinlik yapmasını teşvik etmesi onları güçlendirilmesi bu tür faaliyetlerin yaygınlaşmasına ve gelişmesine katkıda bulunacaktır. Böylelikle diğer şehirlerden gelecek ve burada çalışacak kalifiye insanların ?sıkıcı şehir ? algısı değişecek ve çok farklı yeteneklerin şehrin kültür, sanayi ve ticaret alanına katkısı sağlanmış olacaktır.
Sonuç olarak yukarıdakilere bir sürü konu ilave edilebilir ama önemli olan şehir yönetiminin ve odaların uzak ufuklara bakan stratejik olarak yönetme anlayışına sahip olmasıdır. Şehrin geleceğini etkileyen en önemli şey olan geleceğin sanayici ve iş adamı formatı üzerinde düşünmeleri gereklidir. Geleceğin yöneticilerini ve iş adamlarını şimdiden yetiştiren mevcut ortamı ve iklimi yeniden düşünüp dizayn ederek, Kayserimizi katma değeri yüksek, tasarım ve dizayn odaklı, markaları olan bir şehir yaparak Türkiye?nin Çin i Formatından çıkarıp, Türkiye?nin İtalya?sı yada Almanya?sı haline getirebiliriz.
