Geçen hafta, farklı âlemlere yolculuk yapmak isteyenlere gün doğmuştu: Yılda bir defa da olsa şehrimize misafir olan zihin aydınlatma etkinlikleri geçen haftadan itibaren aramızdaydı. Aramızda derken şehirdeki ikametgâhına gittiğimizde yani. Yoksa aynı gök kubbenin altında, aynı şehirde bulunsak, aynı havayı teneffüs etsek bile zihinleri aydınlatma etkinliğinde onlarla bir ve beraber değilsek birlikteliğimizden söz edemeyiz. Evet, nelerden bahsettiğimi anladınız: Kitap fuarlarından bahsediyorum.
Kitap fuarları,düşünce ve kültür şenliği, zihinleri aydınlanma etkinliğidir, en azından ben böyle düşünüyorum. Neden mi? Öncelikle kitap kelimesi sımsıcak karşılıyor beni. Kitap daha içten ve daha benden; hatta bana hitap eden, beni bana tanıtan yanı var kitabın. İnsan, ha kitabı okumuş ha kendini okumuş fark eder mi? Etmez elbette. Kendini tanıması için kitabı, kitabı anlaması için kendini okuması lazım. O sözü söylemenin tam da sırasışimdi. Söylenecek sözlerin başında Yüce Yaratıcının o sözü gelmeli: “İkra!”; “Oku!” Ama nasıl? “Yaratan Rabbinin adıyla!” İnsan, bu iki mesajı alır almaz esasen kendini de okumaya başlamış demektir. Neden, çükü gelen üçüncü İlahi söz, ilk sözün açıklayıcısı: “O, insanı rahim duvarına yapışan yapışkan bir maddeden yarattı.”Bu, aslını, kendini öğrenmen için bir fırsat!… Düşünmek gerek, olayların oluşlarındaki derin hikmetleri, sebepleri, sonuçları, gerçekleri, algıları…
Kayseri’de son yıllarda gelenekselleşmeye başlayan, yavaş yavaş yerleşmeye başlayan bir kültür kitap fuarları. Hemen söyleyeyim, yeterli mi asla!.. Henüz yolun başında, daha çok ambar ekmek yemesi lâzım Kayseri kitap fuarcılığının…
Geçen günlerdehem kimler var kimler yokhem de bir göz gezdireyim, gözlem yapayım diye niyet ettim kitap fuarını gezmeye! Gittim de! Sen gelmedin mi yoksa, haberin mi yok kitap fuarı düzenlendiğinden? Eee, ne demişler, gözü namazda olmayanın kulağı ezanda olmaz imiş! Hayırdır, senin kitaplarla bir alakan yok mu, aran iyi değil mi kitaplarla ha? Ama bana sorarsan, kitaplarla aranı iyi tutmaya bak…Zira kitapla arası iyi olmayanın bugünü iyi olsa bile yarını karanlıktır, hiç de iyiye, hayra alamet değildir onun bu durumu… Kitap esasen bir bilgiyi önce sabitlemek, sonra da onu geleceğe taşımaktır. Bilgiyi belli bir plan dahilinde bir yapıya dönüştürmektir; nasıl ki ressam boyaları tuvale aktarırken belli bir plana, sisteme göre hareket ederek aktarıyor, yaptığı iş sanat değeri kazanıyor. Yazar da kelimeleri cümle, cümleleri paragraf, paragrafları da metin hâline getirirken benzer adımları atarak bir sonuca varıyor. Sonuç kelimelerden saraylar yapıyor yazar. Bundan daha güzeli var mı ha, söyler misin?
Onu diyordum, kitap fuarları bilgilerin sergilenmesi, bilgi ve düşünceleri bir kâğıdın üzerine yay/z/an söz ustası ile okurun buluşması amacıyla düzenlenençok güzide yerlerdir. Bir bakıma, düşünceleri ve duyguları harfler ve kelimeler, cümleler ve paragraflar ile şifreleyen yazar ile aynı şifreyi çözmeye azimli okurun belli bir mekânda buluşmasıdır. Bu buluşmanın adıdır kitap fuarları.
Hazır seni bulmuşken kitap fuarlarıyla ilgili bazı tespitlerimi ve gözlemlerimi paylaşacağım. Tabii istersen… O hâlde hazır ol, dikkatlice dinle beni! Sonunda bana hak verecek misin bakalım?
Kültürlenme ve aydınlanmanın zirve noktasını oluşturan kitap fuarlarının okura daha yararlı olabilmesi, fuarın düzenlenme amaçlarına uygun bir faaliyeti gerçekleştirebilmesi, kısaca “Alan memnun, satan memnun.” olabilmesi için halkın arasında duran bu etkinliğin düzenleyicisi ve destekleyicisi olanların şunları hatırlamalarında fayda var: Şehirle fuar alanına düzenli olarak “ring” seferlerinin yapılması veya fuarların, tramvay gibi toplu taşıma araçlarının güzergahına yakın yerlerde konuşlandırılması lazım ki fuarlara ulaşımda bir zorluk çekilmesin. Bunun yanı sıra fuar merkezinin yakınından geçen otobüslere “Kitap fuarına gider.” yahut “Kitap fuarından geçer.” gibi ikaz ve yönlendirme levhaları konulmalıdır. Bunlar elbette yeterli değil.Fuarları düzenleyenler, ona katkı verenler,değil ortalama bir okuru, kitapla hiç tanışmamış olanlarıkitapla buluşturmak adına ne yapılması gerekiyorsa onları yapmakta ellerini çabuk tutmaları gerekir. Gerçek okur her türlü şartlarda kitaba ulaşmanın yollarını bir şekilde arar ve bulur, ama okuyucusunu bulamamış kitapları daha fazla hasrette bırakmamak, onları bu dertten kurtarmak için okur adaylarını kitapların küme küme olduğu o fuar alanlarına çekmek asıl önemli olan. Bunun için ne gibi özendirici çalışmalar yapılacaksa zaman kaybetmeden yapılmalıdır.
Şimdiki sözüm de yayıncılara, yayınevlerine ve kitap dağıtım şirketlerine: Diğer zamanlarda yaptığınız satışlardan biraz daha farklı bir satış sistemi oluşturmalısınız. Neden mi? Hemen söyleyeyim: Diğer vakitlerde “okur” zaten size bir şekilde ulaşır ve sizin indirim şartlarınıza pek de itiraz etmeden kitaplarını alır. Yukarıda da değindiğim gibi burada siz daha çok “okur adayları”na hitap etmelisiniz. Bunun ilk adımı da indirim oranlarını artırmakla yani biraz da okurun cüzdanına hitap ederek atabilirsiniz. Bunu şöyle izah edeyim: Günde yirmi lirayı boğazına indirmede beis görmeyen ama ayda beş lirayı zihnini doyurma adına kitaba ayırmayı çok gören bir kitle için bundan başka ne yapılabilir? Söyleyeyim en önemlisini: Usta yazarları fuara davet etmek. Fuar etkinlik listesine bakıldığında sayfa dolusu yazar ismine yer verilmiş; ancak Türk ve dünya çapında adını duyurabilmiş yazarların gelmesine, davet edilmesine ihtiyaç var. Bunlar aynı zamanda hem kitaba vefalı okura karşı bir vefa göstergesi hem de okur adayları için birer teşvik hareketi ve hamlesi olacaktır. Kitaba ve okumaya değer veren senin de bir şeyleri düşünüp söylemen gerekmiyor mu azizim? Düşün, bul, üret ve yetkili mercilere ilet! Bu konuda senin de bir tutam tuzun olsun.
Bir zihin aydınlatma ve aydınlanma etkinliklerini daha geride bırakırken eksileriyle, eksikleriyle; artılarıyla -ne kadar var, var mı bilmem- gelecek seneye daha iyi hazırlık yapmak için kolları şimdiden sıvamak, zihinleri yormaya başlamak lazım. Haydi başlayalım beyin fırtınasına; cehalet boranı, tufanı gelip çatmadan!...
