Tarihte önemli olaylar vardır ki onlar tarihin dönüm noktalarını oluşturur. Yazının, barutun, tekerleğin icadı; kavimler göçü, İstanbul’un Fethi gibi, vb. olaylar bunlardan bazılarıdır. Kurtuluş Savaşı ise yakın tarihimizi, millet olarak var oluşumuzu ilgilendirmesi bakımından tarihin kilometre taşı niteliğindeki bu olayların en sonuncusudur.
Altı yüzyıl, hakimiyetini devam ettiren Osmanlı, zaman içerisinde çok önemli vazifeleri ifa etmiş, yer yer fetret devirlerini yaşayarak kabuğuna çekilmiş, yer yer hudutlarından taşmış, zaman ilerlemiş, bünye zayıf düşmüş ve hastalanmış. Osmanlının bünyesinin zayıflığını gören emperyalist güçler onun bu durumunu “hasta adam” benzetmesiyle anlatmışlar ve “hasta adam”ın bir an önce ölmesi için var güçleriyle çalışmışlardır. Onlar, güdümündeki devletleri tahrik ederek Osmanlı topraklarını işgal etmeye çalışmışlar, bunun zeminini hazırlamışlar ve sonrasında da topraklarımızı işgal etmişlerdir.
1914 Temmuz’unda başlayan ve Avrupa merkezli bir güç yarışı olan 1. Dünya Savaşı’na Almanlarla birlikte giren Osmanlı, farklı cephelerde savaşmış, buralarda başarılı olmuşsa da Almanların yenilgiye uğraması sebebiyle yenik sayılmıştır. Bununla birlikte Büyük Devletlerin iştahları Anadolu üzerinde kabarmaya başlamış, Mondros Ateşkes Anlaşması imzalatılarak Osmanlı ordusu dağıtılmış, emperyalist devletlerin Rumeli, Anadolu’yu kolayca işgal edebilmelerinin yolu açılmıştır.
15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in İngiliz destekli Yunan ordusu tarafından işgal edildi. Sonra farklı tarihlerde diğer bölgeler İngiliz, Fransız ve İtalyan ordularınca işgal edildi.
Ordusu dağıtılmış bir devletin kendini düzenli orduya sahip gibi savunması mümkün değildi. İzmir’in işgalinden sonra kurtuluş meşalesinin Anadolu’da yakılması fikri ağırlık kazanmıştı. Padişah Sultan Vahdettin, Mustafa Kemal’i, “ordu müfettişi” olarak Samsun’a gönderdi. Mustafa Kemal, Anadolu’ya Karadeniz üzerinden ulaşmak üzere İstanbul’dan hareket etti ve 19 Mayıs 1919 sabahı Samsun’a çıktı.
Mustafa Kemal, Samsun’a çıkışınıNutuk adlı eserinde şöyle resmeder: “Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu grup, I. Dünya Savaşında yenilmiş, Osmanlı Ordusuher tarafta zedelenmiş, şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalanmış, Büyük Savaş’ın uzun yıllarıboyunca millet yorgun ve fakir bir durumda. Milleti ve memleketi I. Dünya Savaşına sürükleyenler,kendi hayatlarını kurtarma kaygısına düşerek memleketten kaçmışlar.”
Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçişi ile Anadolu’nun farklı bölgelerinde Müdafaayı Hukuk Cemiyetleri tesis edilmeye başlanmış, vatanın işgale karşı savunulması için gerekli hazırlıklar yapılmıştır. Böylelikle işgale uğrayan vatanın kurtuluşu için gerekli adımlar atılmış, neticesi modern bir devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla neticelenecek olan Kurutuluş Savaşı fiilen başlatılmış oluyordu.
19 Mayıs 1919, Türk milletinin tarih sahnesinden alınmaya çalışılan Türk milletinin “Ben hep vardım, varım ve var olmaya devam edeceğim.” diyerek haykırdığı Kurtuluş Savaşı’nın başladığı bir gündür.
Nice zorluklara katlanarak ve nice yoklukları aşarak var olup geldik bugüne. Özgür ve bağımsızlık yolunda canlarını feda eden şehitlerimizin makamları âli, ruhları şâd, mekânları cennet olsun. Bugün dünya çapında, devletler dengesi içerisinde bu aziz milletin adı anılıyorsa Mustafa Kemal askeri ve siyasi dâhilere, Kazım Karabekir ve Fevzi Çakmak gibi askeri dâhilere bir teşekkür borcumuz her zaman vardır. Rahmet, minnet ve dua ile!..
***
Kurtuluş Savaşı’nın biri maddi ve siyasal, diğeri de manevî ve ruhî olmak üzere iki cephesi vardır. Maddi ve siyasi cephesi kazanılmıştır. Manevi ve ruhi cephesi ise henüz tam anlamıyla ortaya konulamamıştır. Fikir mimarlarımızdan, mütefekkir ve büyük münevver Nurettin Topçu, Yarınki Türkiye adlı eserinde Anadolu’nun kurtuluş savaşının henüz ruh cephesinde yapılmadığı tespitinde
