2022 yılı asgari ücrette, en büyük değişimin yaşanacağı yıl olacak. Ama hemen sevinmeyin. Çünkü arkasından nelerin geleceğini bilmiyorsunuz! Sürprizlere hazır olun…
1 Ocak 2021 günü asgari ücret, dolar bazında 382$’a tekabül ediyordu. 2.826 TL olarak kamuoyunun bilgisine arz edildi. Asgari ücret bugün bakıldığında enflasyon ve fiyat artışları karşısında güneş altında kalmış bu parçası gibi eridi, ufaldıkça ufaldı.
Dolar karşılığından bakıldığında bugünlerde, 382 $’ın karşılığı ortalama 5.200 TL olması gerekirdi. Bu sayısın anlamı şu olurdu, artan fiyatlar karşısında vatandaşı, dar gelirliyi sadece korumak başa baş olmasını sağlamak adına bu olmalıydı. Asgari ücret yılda sadece bir defalık değişimle insanlara verilen, yoksulluk sınırının altında, açlık sınırınsa çok çok altında kalan bir sayısal değer oldu. Değeri de tartışılır.
İşsizliğin alıp başını gittiği bir ortam da, fiyatların etiketlerin günübirlik hatta saatlik değiştiği bir zamandan geçerken, herkesin ne oluyor bu fiyatlara dediği, yarınını göremediği, bugün fiyatı yüksekmiş yarın alırım diyerek ertelediği ihtiyacını yarın bambaşka ve daha yüksek bir fiyattan alamayarak vazgeçtiği günlerden geçiyoruz.
Mal sahibi, stokçuluk yapmaya mecbur bırakılıyor!
Fiyatların çıldırdığı, mal sahibinin bile malını satmaktan çekindiği imtina ettiği ilginç zamanlar yaşıyoruz. Mal sahibi neden satsın ki, öyle değil mi? yarın bile bugün den daha fazla fiyata satabileceği bir ortamda, hatta alıcısının olduğu bir malı, ürünü neden satmak istesin ki! Haklı mı bu yaptığı davranışı ile? Kendince haklı! Çünkü malını sattıktan sonra yerine aynı maldan koyması lazım fakat sattığın malı aynı fiyattan yerine koymak mümkün değil. Fiyat artışı orada da karşımıza çıkıyor. Ayrıca malın kalıp kalmadığı da soru işareti. Bir de bu süreçte tedarik süresi eskisi kadar hızlı da değil. Şimdi siz olsanız böyle bir zamanda elinizde ki malın ucuza gittiğini gideceğini gördüğünüzde malınızı satmaya kıyar mısınız?
Bu sene hiç kimse, simit-çay fiyatlarıyla, asgari ücret hesaplayamaz!
Üretim aşamasındaki bütün girdi maliyetleri yükseldi. Bu yükseliş öyle böyle değil. Korkunç demek bile yetersiz kalabilir. 17 milyon kişiyi doğrudan etkilediği için asgari ücret öğrenilmesi ve takip edilmesi gereken önemli ücret. 10 milyondan fazla işsizin olduğu bir ülkede asgari ücret almak alabilmek, üniversite mezunu hatta başka meslek dallarında çalışan kalifiye vasıflı işçi için bile görece iyi oldu. İyi olduğundan falan değil aslında daha iyisine ulaşma imkanı neredeyse kalmadığından.
TÜİK ENFLASYONU İLE ASGARİ ÜCRET HESAPLANMAZ
Açıkladığı her veride şüphe var olan, halkın gözünde itibarı ve ciddiyeti düştükçe düşen bir kurumun verileri ile hesap yapmak, hiç akılıca olmaz. Ama hükümetin aklından geçen kendi medyası ile açıklattıkları asgari ücreti, TÜİK rakamlarının üzerinde diyerek halka yutturmak. Artan enflasyon göz önüne alındığında, en başta da söylediğimiz gibi hiç artış olmasa asgari ücretin 5200 TL seviyelerine çıkarılması gerekirdi. TÜİK, açıkladığı %21 gibi bir enflasyon halkın yaşadığı hayat pahalılığı yanında komik kalıyor. TÜİK’in kullandığı aynı yöntemleri kullanarak araştırma yapan ve enflasyonu açıklayan ENAG Enflasyonu araştırma grubu bile enflasyon verilerine baktığında % 58 gibi bir enflasyon sayısına ulaşıyor. Bu şartlar altında hükümetin enflasyonun üzerinde zam yaptık diyerek, TÜİK verilerini göstermesi insanların akıllarıyla oynama değil de nedir? Diyelim ki %58 oranında asgari ücret yükseltilmiş olsun ne kadar olacaktı? 2825*%58= 4.463 TL’lik asgari ücret vatandaşın cebine girecek para olmalıydı.
Biz içinde bulunduğumuz şartları da düşünerek, dövizin yılsonu kapanışı ve sonrasındaki hareketini de hesaplayarak, yapılacak asgari ücretin yukarı da ifade ettiğimiz iki yüzdenin ortasına (%21+%58) denk gelebileceğini öngörüyoruz. Yani yaklaşık olarak %40. Bunun yanı sıra seçim atmosferinin de ortaya çıkmış olması artık hükümetin kesenin ağzını geri fazlasıyla almak üzere açtığını da görmüş olacağız.
Doların yılsonu kapanışı her türlü durum ve şartlar göze alındığında 12.30-12.50 TL arasına kadar gelebileceğini tahmin ediyorum. Kuvvetli ihtimal diyeceğim. Çünkü dövizin aşağı çekilebilmesi için, doğrudan Merkez Bankası’nın müdahalesi gerekiyor. Bu faiz artırımı ile de olabilir veya piyasaya 14 TL’lere kadar çıktığı sırada, piyasadan topladığı dövizlerle müdahale etme şeklinde de olabilir ki öyle olması daha muhtemel görünüyor. Doların 12.40 TL’lerde olduğu durumda dolar bazında da uygun olarak fiyatlanacaktır.
Yıllar Net asgari ücret(TL) Dolar karşılığı ($)
|
2018 |
1603 |
332 |
|
2019 |
2020 |
355 |
|
2020 |
2324 |
332 |
|
2021 |
2825 |
382 |
Son 4 yılın net asgari ücretine bakıldığında ortalamasının 350 $’a tekabül ettiğini hesaplıyoruz. Halkın nabzı ve realiteye göre 340$-350$ aralığında gerçekleşecektir. Yani açıklanacak asgari ücret Doların 12,40 TL olduğu fiyattan 345$ ortalama ile hesaplanacaktır. 345$*12,40TL= 4.278 TL asgari ücret resmi ağızlardan söylenecektir. 4.278 TL/2825 TL= 1,51 oranına ulaşacaktır.
Bu da düz bir hesapla % 50 zam yapılacağı anlamına gelir
Hazine de bu parayı karşılayacak güç var mı? Para basma gücüne sahip oldukları için TL olarak parayı piyasaya sokmak çokta zor olmayacaktır. Ama bu asgari ücret artışı sonrasında alım gücünüz yine enflasyonun altında kalacağını göreceksiniz. Elinize fazladan para geçtiğini iyi para olduğunu düşünerek sevinebilirsiniz ama bu sevinç gerçeklerle yüzleştiğinizde değişen fazla bir şey olmayacağını anlayacaksınız. Anladığınızda bir maaşla aldığınız temel gıda maddelerinin sayısal olarak çokta değişmediğini göreceksiniz. Asgari ücret sadece sayısal olarak değişti. Biz yine eskisi gibi bize uygun görülen, yaşam sınırında alt gelir seviyesinde, halkının %60’ının asgari şartlarda yaşadığı bir toplum olmaya devam edeceğiz.
Net asgari ücret 4.278 TL olurken Brüt maaş 5.984 TL olacağını tahmin etmekteyim. İşverene maliyetinin nasıl olacağı sorusu da, kısmen aslında dile getirdim. İlk olarak daha fazla, işsizlik olarak geri dönecek. İkincisi zam olarak halktan geri toplanacak. Yani Bir maaşla aldığınız ürünler yine aynı olacak ama adet, sayı, gram ve kilo karşılıkları biraz daha az olacak. Çünkü aldığınız yeni ücret, yine ürünlere gelen zam sebebiyle yine aşağı da kalacak.
SON SÖZ: Bu para, para değildir, sadece hayatınızı deva ettirmek için size verilen, geleceğinizi, zamanınızı sattığınız ücrettir.
