Çarşı karıştı. Piyasalar kan gölüne döndü.
Neymiş bu “Koronavirüsü” arkadaş!!!
Her şey demek ki bir bahaneye bakıyormuş. Bahaneler, yerini gerçeklere bıraktı. Dünya piyasaları görülmemiş düşüşlere sahne oluyor. Uzmanlar bile tarihi anlara şahitlik ediyor.
ONS Altında kontrol edilemez takip edilemez, şaşırtıcı yükselişler ve inişler oluyor. Nasıl bir dalgalanma akıl alır gibi değil.
Gelelim petrol fiyatlarına!..
Borsalarda erken başlayan çöküşle birlikte paranın emtialara kayacağını düşünüyorduk. Genelde öyle olur çünkü. Petrol fiyatlarının düşüşün ardındaki sebeplere bakıyoruz. Suudi Petrol Şirketi Aramco’nun tesisleri bir hava saldırısı ile sarsıldı. Piyasalarda bir şok etkisi ile karşı karşıya bırakıldı. En büyük üreticinin, üretiminin aksaması, Petrolde yeni hikayelerin konuşulmasına sebep oldu.
Neyse ki, bu tedirginlik kısa süreli oldu. Ama şimdi de Covid-19’un etkisi ile Çin’de büyük karantina bölgeleri oluşturuldu. Büyük eyaletlerde in-cin top oynuyor. Büyük fabrikalar üretimlerini durdurdu. Firmalar mağazalarını kapattı. Çin’de hayat durdu. Dünyanın en büyük ihracatçısı konumundaki koskocaman ülke, ihracat yapamaz oldu. Ülkeler Çin’den gelen ürünlere kota koydu. Gümrüklere hapsetti. Artık kolay mal tedarik etmek mümkün değil.
Çin, dünyanın en büyük petrol tüketen ülkesi. Enerjiye ihtiyacı çok fazla. Üretim olmayınca enerjiye ihtiyaç mı var? Öyle de oldu. Petrol talebi öyle bir düştü ki, talep kaynaklı düşüş petrol fiyatlarını aşağı çekti. Petrol bir günde % 30 kayıpla 30 Dolarları gördü şaka gibi. Ocak ayında 70 Dolarlardaki fiyat yarısından da aşağı çekildi.
Rusya’da bu düşüşten nasibini aldı. Petroldeki her 1 Dolarlık düşüş, bütçelerine 2 Milyar Dolarlık kayba sebep oluyor. Rusya’da petrol çıkarma maliyeti 25 Dolar. Kar edebilmeleri için en az 42 dolara satmaları gerekiyor. Böyle devam ederse yıl içinde 200 milyar dolarlık kayıpla en büyük zararı görecekler. Ekonomik olarak zor durumda olan bir ülke aynı zamanda savaş istemez diye düşünüyorum.
Petrolün düşüşü hayra alamet değil!!!
Türkiye açısından, en büyük üç ihraç pazarı (Almanya, Irak, Rusya), en çok turist çektiği (Almanya ve Rusya) iki bölge, resesyon eşiğinde. Petrol fiyatlarının düşmesi, ekonominin daha da dibe vurması, büyümenin iyice yavaşlaması demek. Enflasyon rakamlarında düşüş ihtimali olsa da, bu düşüşü sadece tabela da geçici olarak görürüz.
Son açıklanan verilerde de görüldüğü üzere, işsizlik son 5 yılın rekorunu kırarak, yüzde 14’lere, genç işsizlik yüzde 25’e yükseldi. Duran ve resesyona giren ekonomi de işsizlik daha da artar.
2018 yılı Ocak-Aralık döneminde 72,8 milyar TL açık veren bütçe, 2019 yılı Ocak-Aralık döneminde 123,7 milyar TL açık vermiştir. Savaş şartlarının var olduğu, Suriyelilere yapılan yardımlarda söz konusu olduğunda bütçe de açık kolay kolay kapanamaz.
Benzin Nasıl 5 TL Olacak?
Böyle bir beklenti içine sakın girmeyin. Ülkenin gerçekleri ile bağdaşmaz. Mümkün değildir.
Petrol fiyatları 150 Dolar fiyatlarındayken fiyatlara düşüş gelmesi de gerekiyordu düşüş ya da bir indirim geldi mi? Hayır!!! O halde bu düşüşle de birlikte büyük bir indirim beklemek sadece fantezi olur. Ama sembolik bir indirim yapılabilir sadece. Akaryakıt fiyatlarında, indirim getirecek ancak, bütçenin en önemli gelir kaynağı olan dolaylı vergi (Akaryakıt Tüketim Vergisi (ATV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), KDV) gelirlerinde, zaten hedefin altında olan artışı daha da aşağı çekecek. Büyüme değil,daha da küçülme getirecektir.
Alışılmışın dışında bir şeylerin olması, kalıpların ötesine çıkmak öyle mümkün değil. Türkiye Petrol ithal eden bir ülke. Petrol fiyatlarında düşüş olması, Türkiye için sevindirici değil maalesef. Sadece cari açığının azalması için iyi olur. O da geçicidir. Çünkü petrol tüketimin azalması, küresel anlamda ekonomik çarkların durduğuna işarettir. Siz üreten bir ülke iseniz malınızı kimseye satamazsanız, elinizde kalırsa fazladan üretim yapma ihtiyacı duyar mısınız?. Haliyle sizinde üretiminiz ve petrol tüketiminiz azalacaktır.
Ayrıca zaten, Üreten değil, Tüketen bir ülkeyiz. Türk ekonomisin de, bu süreçte daralmaya gittiği görülecektir. Hayat için, Suyun olmaması nasıl mümkün değilse, ekonomik büyüme içinde petrolsüz ekonomi de düşünülemez. Daha önce de petrol fiyatların artış ve azalış gösterdiği dönemleri aylık verilerle incelemenizi tavsiye ederim.
“Sözün özü; Benzinin 5 tl olması sadece bir hayaldir! “
Küresel ekonomiyi şekillendirilirken Altın ve petrol emtiaları ile değerlendirir. Petrol, Ekonomilerin iyi olduğu dönemde yükselir. Çünkü talep vardır, kriz dönemlerinde bu talep düşer çünkü, üretim düşmüştür.
O sebeple “Altın, Krizin parasıdır. Krizlerin efendisi Altındır…”
