Bir çok vatandaşın umutla beklediği ve hükümet tarafından aralık ayının sonlarına doğru yasalaşması beklenen EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyen milyonlarca kişi prim günleri ile sigortalılık başlangıç tarihlerini kontrol ediyor.Eksik prim günleri olan vatandaşlar askerlik ve doğum borçlanması için SGK’ya başvuruyor. Bu kişiler doğum ve askerlik borçlanması ile yeterli prime ve yaş şartını sağladıklarında emekli olabilecekler.
Bilindiği üzere ülkemiz sosyal güvenlik sisteminde emekli olmak için şu 3 şartı bir arada taşımak gerekir:
Sigortalılık süresini doldurmak
Primim gün sayısını tamamlamak
Belirli bir yaşı geçmiş olmak
Bir sigortalının emekli olması için bu 3 şartı birlikte sağlaması gerekir.Tek bir şartın bile sağlanmaması,emekli olmayı engeller.
1999 öncesi ve 5000 prim gün şartıyla çıkması beklenen EYT’de, kadınlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl şartının geleceği tahmin ediliyor. Yani primleri tamamlanan kişiler emekli olabilecek.
Ancak primleri eksik olan ve 5000 güne tamamlayamayacak EYT’lilerin durumu kritik.Bu kişiler doğum ve askerlik borçlanması ile kendilerini emekli yapabilecek.
Primleri eksik olan ancak borçlanma yöntemiyle emekli olabilecek kişilerin de başvuru için acele etmesi gerekiyor. Kadınlara doğum, erkeklere ise askerlik borçlanması imkanı tanınıyor.
Askerlik Borçlanması
Askerlik borçlanması, borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısını artırır. Emekli olmak için sigorta süresi ve yaş şartını sağlayan, ancak günü yetmeyen bir sigortalı askerlik borçlanması ile emekli olmaya hak kazanabilir.
4A Askerlik borçlanması başvuru nasıl Yapılır?
4A askerlik borçlanma başvurusu Sosyal Güvenlik Kurumu'nun e-Devlet Kapısı başvuru sayfası üzerinden yapılabilecek. https://www.turkiye.gov.tr/sosyal-guvenlik-4a-askerlik-borclanmasi-basvurusu sayfasından askerlik süresinin tamamı ya da belirli bir süresini borçlanmak için başvuru yapabilirsiniz.
18 ay askerlik borçlanması ne kadar?
En düşük 18 aylık askerlik borçlanması 37.260 TL'yi buluyor. Tavandan ödemek isteyenler ise bunun 7,5 katını ödemek durumunda. Buna göre tavandan 18 aylık askerlik borçlanması 279 bin 450 TL olarak hesaplanıyor.
Asgari ücret üzerinden Borçlanma
Borçlanmalar aralık sonuna kadar bugün geçerli olan asgari ücret üzerinden yapılacak. Yani borçlanma miktarı en düşük aylık olarak aralık sonuna kadar 2.070 lira olarak uygulanacak. Ocak ayında 2023 yılı için yeni belirlenecek asgari ücret devreye girecek ve borçlanma rakamları yükselmiş olacak.
.Yeni asgari ücret aralık ayında belli olacak. Genellikle enflasyon üzerinde artış yapıldığı düşünülürse asgari ücretteki artış yüzde 40- 70 arasında olacak. Ortalama yüzde 50 bile artış olsa aylık ödeme 3.105 TL'yi bulacak..
Askerlik Borçlanma Şartları
* Erkek sigortalının askerliğini er veya erbaş olarak yapması gerekmektedir. Yedek subaylar ise hazırlık okulundaki süreyi borçlanabilir.
* Askerlik borçlanması en fazla askerliğin süresi kadar olabilir. 12 ay askerlik yapmış bir vatandaş, ister 12 ay ister 1 ay askerlik borçlanması yapabilmektedir.
* Askerlik borçlanması tutarı asgari ücrete göre belirlenmektedir, her yıl asgari ücretteki değişikliğe göre borçlanma miktarı da artmaktadır.
* Kişinin askerde olduğu sürede sigorta primi ödenmemiş olmalıdır.
Doğum borçlanması
Doğum borçlanması yapan kadın sigortalı çalışmadan gün elde etmiş olur. Kadın sigortalılar genellikle emeklilik için gerekli yaş ve sigortalılık süresi şartını doldururlar ancak doğum nedeniyle iş hayatından uzak kaldıkları için prim ödeme gün sayısı şartını sağlayamazlar. Bu durumda doğum borçlanması devreye girer ve prim ödeme gün sayısını doldurma hakkı tanır. Doğum borçlanmasıyla prim ödeme gün sayısı artan kadın sigortalı emekli olma hakkına kavuşabilir.
720 gün sınırına dikkat
Doğum borçlanması doğumdan sonraki en fazla iki yıllık süre için yapılabilir. Her doğumda en fazla 720 günlük süre borçlanılabilir. Bu sürenin üzerinde doğum borçlanması yapılamaz. Dolayısıyla, her doğum sonrasında kadın sigortalı 720 gün borçlanma hakkına sahiptir. 720 günün altında borçlanma mümkün.
3 doğumda 2.160 gün
Kadın sigortalılar üç doğuma kadar borçlanma yapabilirler. Bu hak daha önce iki doğumla sınırlıydı. 2014 yılında yapılan değişikliğin sonrasında hem bütün kadın sigortalılara doğum borçlanması yapma hakkı tanındı, hem de doğum borçlanması hakkı üçe çıkarıldı. Bu sayede, üç doğumu borçlanma hakkına sahip kadın sigortalının 2.160 gün borçlanma hakkı oldu.
Emekliliği öne çeker mi?
Doğum borçlanması ancak doğumdan önce sigorta girişi olan kadın sigortalılar tarafından yapılabilir ve yalnızca prim ödeme gün sayısı kazandırır. Doğumdan sonraki süreler borçlanılabildiği için sigorta girişi geri gitmez ve emeklilik için avantaj söz konusu olmaz. Dolayısıyla, doğum borçlanması yapan kadın sigortalı daha önce hangi koşullara tabi olarak emekli olacaksa, yine aynı koşullar üzerinden emekli olabilir. Emeklilik koşullarında herhangi bir değişiklik olmaz. Yalnızca gün kazanılması söz konusu olur.
Borçlanma şartları
Doğum borçlanması yapılabilmesi için doğum yapan kadının doğumdan önce sigortalı olarak çalışıyor olması şarttır. Sigortalılık öncesi doğumlar borçlanılamaz.
Diğer yandan, doğum borçlanması yapılabilmesi için doğan çocuğun sağ olması gerekir. Doğum borçlanması yapacak kadın sigortalının borçlanma yapacağı sürelerde, yani doğumdan sonraki en fazla iki yıllık süre içerisinde uzun vadeli sigorta kollarına tabi sigortalı olmaması da gerekir. Borçlanma yapılacak sürelerde adına prim yatırılmamış olması şarttır.
Sonuç
Aralık ayının sonlarına doğru çıkması beklenen EYT düzenlemesinden yararlanmak isteyen fakat eksik primi olan vatandaşların acele etmesi gerekmektedir. Ocak ayından itibaren asgari ücretin artması sgk primlerinin de artacağı göz önüne alındığında eksik primi olan vatandaşların en son Aralık ayının sonuna kadar askerlik ve doğum borçlanması yapmaları faydalarına olacaktır.
Not:Yurt dışı borçlanması bir sonraki yazımızda detaylı yazmak için bu yazımızda yer verilmemiştir.
