Yeşil çay, Camellia Sinensis yapraklarının toplanır toplanmaz hızla kurutulması ile elde edilen ve kurutulurken oksijenle tepkimeye girmesine izin verilmeyen bitkisel çaylardandır. İlk, Çinliler tarafından keşfedilmiş ve içilmiş, hatta uzun yıllar ilaç olarak kullanılmış. Son yıllarda yeşil çay tüketimi artsa da ülkemizde en çok siyah çay içiliyor. Özellikle sağlığa faydaları konusu ile gündeme daha fazla getirilen yeşil çay ile ilgili olarak yapılan araştırmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Yeşil çay, siyah çaydan farklı olarak kurutulurken oksijenle tepkimeye girmesine izin verilmez. Hem siyah hem de yeşil çayda kafein ve antioksidan bulunmasına rağmen yeşil çaydaki kafein oranı daha düşük ancak daha az işlem gördüğü için antioksidan miktarı daha fazladır. Yeşil çayın ağırlık olarak %20-40?ı polifenollerden oluşur ve bunun da %60-80?i kateşinlerdir. Epigallocatechin gallate (EGCG) çayın içinde en fazla bulunan ve üzerinde en fazla araştırma yapılan kateşindir. Üretildiği ülkelere göre farklılık gösterse de en çok bilinen ve temel olarak Japon ve Çin Yeşil Çayları olarak ayrılan yeşil çayın çeşitleri: Japon ve Çin yeşil çayları şeklindedir.
ÖNEMLİ BİLEŞENLERİ
Çay yaprağı önemli miktarda yararlı bileşenler içerir. Bu bileşenler çayın bir içecek olarak popülerliğine sebep olan eşsiz özelliklerinden büyük oranda sorumludurlar. Çay yaprağının kimyasal bileşimi; iklim koşulları, mevsim, zirai uygulamalar gibi nedenlerden dolayı değişkenlik gösterir. Çay yaprağı bileşikleri içerisinde en fazla bulunan grup polifenollerdir. Yeşil çay polifenoller yönünden zengin olduğu için tam bir antioksidan deposudur.
YEŞİL ÇAYIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
Antiinflamatuar, antianjiyojenik, hipokolesterolemik, antiaterosklerotik, antidiyabetik, antibakteriyal, antiviral gibi pek çok etkilerinin yanı sıra obeziteyi önleme, yaşlanma ve kognitif fonksiyonlar üzerinde olumlu etkilerinin olduğu iddia edilen yeşil çayın, üretiminden sofraya gelinceye kadarki işlem aşamaları bu etkileri üzerinde farklılıklar yaratabilmektedir. Yapılan araştırmalarda yeşil çayın sağlık üzerine yararlı etkilerinin, özellikle bileşiminde bulunan kateşinlerden kaynaklandığı belirtilmektedir. Yeşil çayın ve bileşiminde bulunan kateşinlerin kanser oluşumuna karşı koruyucu etki gösterir. Yapılan araştırmalarda, yeşil çay düzenli olarak tüketildiğinde, kalp hastalıkları riskinin de azaldığı görülmüştür. Amerika?da yapılan çalışmalar, yeşil çayın yağ yakımını artırdığını ve insülin hassasiyetini dengelediğini de gösteriyor. Sonuçlar, yeşil çayın, insülinin vücutta daha etkili çalışmasını sağlayarak diyabet riskini azalttığını da gösteriyor. Yeşil çaydaki kateşinlerin LDL (kötü) kolesterolü azaltıcı etki gösterdiği, kan basıncının düzenlenmesi ve bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri saptandı. Fazla yeşil çay tüketiminin demir emilimini kısmen engelleyebileceği, ancak çaya süt veya C vitamini eklenerek veya demir içeren ilaçları ya da yiyecekleri çayla birlikte tüketmeyerek bu olumsuz etkinin önlenebileceği belirtilmiştir.
OBEZİTE ÜZERİNE ETKİLERİ
Yeşil çayda bulunan ?epi-gallo-kateşin-3-gallat? adı verilen biyolojik öğenin vücuttaki yağ yakım hızını artırarak obeziteyle savaşmada rol oynayabileceği bildiriliyor. Yapılan çalışmalar, 10 haftadan daha uzun süre yeşil çay tüketilmesi durumunda obezitenin ve yağlı karaciğer sendromunun daha az görüldüğü saptanmıştır. Bu durum yeşil çay kateşinlerinin etkisiyle azalan besin maddesi emiliminden ve sindirim sistemindeki enzimlerin aktivitesini yavaşlatmasından kaynaklanmaktadır. Yapılan bir diğer çalışmada yeşil çaydaki kafein ve teanin kilo artışını önlediği ve antiobezite etkili olduğu belirtilmiştir.
YEŞİL ÇAY TÜKETİMİ
Yeşil çayın, sıcak suda yaklaşık 3-4 dk demlendikten sonra günde 2 kupa şekersiz olarak içilmesi gerekir. Ara öğünlerinizde size eşlik eden iyi bir alternatif olabilir. Ancak fazla miktarda tüketildiğinde kafein içeriğinden dolayı; uykusuzluk, anksiyete, huzursuzluk ve baş ağrısına yol açabiliyor. Ayrıca kapsül formuyla da piyasaya sunulan yeşil çay ekstresi, günlük 3 kapsül şeklinde önerilmesine rağmen bu doz ve etkisi halen kesin değildir.
Sağlıklı günler dilerim.
Dyt. Fatma Hande ASLAN
