“MURAT biraz endişelenmişti. Ve MURAT’I çağırdı. Aslında MURAT’A vereceğini anlamıştık. Değil mi MURAT?” “MURAT...”
Sevgili karıcığım;
Oğlumuz, vakti zamanında İTÜ Denizcilik Fakültesi’ni en yüksek puanla, birincilikle kazanmıştı, değil mi? Oğlumuz, aynı fakülteyi yine birincilikle bitirmişti, değil mi?
Oğlumuz, bir şirketin gemilerinde Çarkçıbaşı (baş mühendis) olarak çalışmaktadır, değil mi?
Oğlumuz, makine bölümünü tercih etmeyip güverte bölümüne girseydi, şimdi çarkçıbaşı değil de gemi süvarisi (gemi kaptanı) olarak görev yapıyor olacaktı, değil mi?
Sevgili karıcığım;
Geçen gün, oğlumuzu kendi otomobiliyle bizim eve kadar getiren kişi, birlikte çalıştıkları geminin süvarisi’ydi, değil mi?
Bu süvari, oğlumuzun okuduğu aynı okuldan mezun imiş, değil mi? (Üstelik oğlumuzdan bir yaş daha küçük idi.)
Oğlumuz, (aralarında çok güzel bir samimiyet bulunmasına rağmen) nasıl hitap ediyordu kendisine; “Süvari Bey” diyordu, değil mi? Bunu demekle oğlumuz bir şey kaybediyor muydu? Küçülüyor muydu?
Bir geminin, en üst rütbeli ve yetkili kişisi, birinci kaptan, yani gemi süvarisidir. Görev bölümü ve hiyerarşi gereği, kendisine “Süvari Bey” diye hitap edilmesi gerekir. Bu uygulamanın pek çok hikmetleri vardır. O kişiye yöneltilen bu hitap, insânî değerinin göstergesi değildir tabi. Ve kendisine böyle hitap edilmesi, onun insanî değerini yükseltmez. “Süvari Bey” diyen o insanları da alçaltmaz. İnsanî değer, adından da anlaşılacağı gibi, kişinin ne kadar ‘insan olduğu’ ile belirlenir. Ama sosyal hayatın, kurumsal hayatın ve edebin gerekli kıldığı (bir örneğini burada gördüğümüz gibi) bazı uygulamalar bulunmalıdır ki taşların yerleri belli olsun, taşlar yerli yerine otursun, anarşi olmasın. Buna sakın “şekilcilik” demeyin. Taşların yerli yerine oturması çok ama çok önemlidir. Değilse nice olumsuzluklar boğar bizleri. Anarşi, toplum hayatının içine eder.
Şimdi gelelim senin geçen gün bizi ziyarete gelen yakınına. Öğretmen hanım, öğretmen kocasına (maaleseffff kendi çocuklarımız da dahil milyonlarca insanın yaptığı gibi) durmadan MURAT diye sesleniyordu. Kendisinden söz ederken yine “Murat şöyle yaptı. Murat böyle yaptı.” deyip duruyordu. Murat’ın da buna bir itirazı olmuyordu, belki farkında bile değildi. Oysa o hanımın, “Murat Bey...” veya “Murat Hoca...” demesi ne kadar yakışırdı kendisine, değil mi? Kocası da ona “Hanım...” desin, “Hoca hanım...” desin. Önemli midir? Önemsiz, denilebilir mi? Halk arasında, tasavvuftan dilimize girmiş bir tabir vardır: Edep yahû! Edep, kime göre edep? Biz edebi de büyük küçük diğer pek çok şey gibi, En Edepli İnsan’dan ve O’na Verilen Kitap’tan öğreniriz. Başkaca tanımların, kriterlerin, mihenklerin değerleri yok hükmündedir. Müslümansak, felsefemizin böyle olması lâzım gelmez mi? Komşumuz Rukiye Hanım, marangoz kocasından “İbrahim Usta” ya da bazen “Usta” diye söz ediyor da bir şeyi mi eksiliyor? Kendisine, hiç “İbrahim” dediğini duyduk mu? Diğer komşumuz Nebahat Hanım da kocasından “Bey, Bizim Bey” diye söz etmekle seviye mi kaybetmiş oluyor? Tam tersine...
Bak hanım, sen de çoğunluğa özenip bana “Serdar” diye seslenmeye, benden söz ederken “Serdar düştü, Serdar kalktı...” şeklinde konuşmaya niyetlenme! Ben Murat değilim. Çok üzülürüm. Çok kızarım. Aramızdaki pek çok şeyin şekli ve rengi değişir, haberin olsun. Sen yine bana her zaman yaptığın gibi “Serdar Hoca...” diye seslen, “Hoca” de, ben de senin her hitabından sonra seni takdir edeyim, sana değer vereyim. Bazen de “Serdar Hocam” diyorsun ya eh bunun daha da çok hoşuma gittiğini itiraf etmeliyim doğrusu.
Veee işte sana, burada, milletin huzurunda, edebinden dolayı, seviyenden dolayı teşekkür ediyorum karıcığım. Allah’a emanet ol. (“Karıcığım” dedim, çünkü bilirsin ben “eşim” sözüne karşıyım.)
Bütün öğrencileri, bütün memurları, bütün işçileri, bütün askerleri, bütün evlâtları, bütün hanımları da selamlıyorum. Hitaplarına dikkat etsinler, saygıda kusur etmesinler. Vesselâm.
R. SERDAR ÖZMİLLİ
